Archieven & Documenten

U vindt hieronder de verslagen, artikels en documenten in verband met onze activiteiten, en hun archieven.

Over Ernest Mandel en zijn werk kunt U eveneens raadplegen:
*Boeken en artikelen : https://www.marxists.org/nederlands/mandel/index.htm
*Het meertalig archief: http://www.ernestmandel.org
*De biographie en de bibliographie op de site: http://www.trotskyana.net/Trotskyists/Ernest_Mandel/ernest_mandel.html

FRANÇAIS

Zaterdag 23 november 2019

De nationale kwestie in België en  hoe ze de actualiteit doorkruist

door Hendrik Patroons, historicus

Auteur van talrijke artikels over de historische, culturele en politieke dimensies van nationalistische stromingen in België. Uitgever van “Nationaliteit en klassenstrijd in België, 1958-1973”, een bundel teksten van Ernest Mandel. Voor artikelen met betrekking tot het thema van de conferentie: naar pagina “ARCHIEVEN & DOCUMENTEN”

Moderator : Guy Hendrix

Van bij haar ontstaan worstelt België met haar “nationale kwestie”, die op verschillende wijze en op verschillende momenten tot uiting kwam. We kennen de culturele strijd van de Vlaamse beweging voor het recht op eigen taal en onderwijs. Vaak verbonden met sociale aspecten, tegen het misprijzen van de franstalige gezagsdragers of van de legerofficieren. We kennen ook een Waalse vorm van federale eisen, om zich af te zetten tegen de economische neergang die toegeschreven werd aan de Belgische holdings. Vandaag is de Belgische staat verregaand gefederaliseerd, maar ze slaagt er niet in om deze oude tegenstellingen te overstijgen.
De Vlamingen hebben hun culturele rechten al lang verworven. Toch blijven Vlaamse nationalisten ijveren voor verdere stappen, tot en met een splitsing van het land. Ze steunen daarbij op twee partijen, de conservatief-liberale N-VA en haar extreemrechtse concurrent Vlaams Belang. Op de achtergrond wordt dit nationalisme gevoed door VOKA, de koepel van de Vlaamse werkgevers, in een poging om een groter deel van de maatschappelijke rijkdom in Vlaanderen te houden.
De N-VA kiest resoluut voor de opbouw van een nationalistisch bewustzijn : de bevolking moet doordrongen worden van “eigen Vlaamse waarden en tradities”, via de school, de media, een zogenaamde “canon”, enz. Een zeer verengde en geconstrueerde “identiteit” moet met alle middelen ingang vinden.
Hoe zal dit ideologisch offensief in praktijk gebeuren? Wordt dit een “cultuuroorlog” tegen alles wat te progressief is? Of wordt dit weggelachen door een volwassen en geëmancipeerd publiek? Welke culturele en sociale actoren willen en kunnen weeerwerk bieden? En op welke manier wordt dat dan best aangepakt? Bij ieder akkefietje meteen “fascisten” roepen, is niet allen dom, het zal ook niet helpen. Krijgen we van de weerbots een opflakkering van Waals “regionalisme”? En is die hele stellingenoorlog tussen twee “naties” niet veelal een bliksemafleider om te beletten dat we ons samen verzetten tegen een rechts economisch beleid, tegen ongelijkheid en tegen armoede?

Voor artikelen met betrekking tot het thema van de conferentie: naar pagina “ARCHIEVEN & DOCUMENTEN”

Hendrik Patroons

Ernest Mandel

Zaterdag 16 februari 2019 –

Conferentie – debat
 met Vincent Scheltiens Ortigosa & Anton Jaeger

Worden we allemaal populisten?

Voor artikelen met betrekking tot het thema van de conferentie:
Rooksignalen zien, en dan? Essay over Links-populisme (Anton Jaeger)

Links-populisme voorbij ‘identiteit’ (Anton Jaeger)

De vele gedaantes van extreemrechts: zijn extreemrechts en extreemlinks even erg? (Vincent Scheltiens)

Nationalisme en identitaire bewegingen rukken op in Europa (Vincent Scheltiens)

Le populisme de gauche, réponse à la crise démocratique ? (Pierre Khalfa)

Populisme de gauche, du nouveau ? A propos de Chantal mouffe (Pierre Khalfa)

Tegenover de toename van het ultranationalisme, van de verrechtsing van de samenleving en van de politieke verwarring, aarzelen vel politieke commentatoren er niet voor, om sociale bewegingen en hun eisen-zoals die van de Gele Hesjes- als “populistisch” te bestempelen. Langzamerhand-of het nu gaat om bewegingen zoals Podemos in Spanje , La France Insoumise, de Italiaans Lega of het Franse Rassemblement National- worden ze allemaal als bewijs gezien van de opkomst van het populisme. Hoe kunnen we de notie van populisme interpreteren binnen de contex van verscherping van de sociale crisis, met de verzwakking van de sociaal democratie en de opkomst van extreem rechts? Wat is het gebruik ervan? Kan de notie van “volk” die van “klasse” verdringen? Hoe dient ze om de strijd voor sociale en democratische eisen te discrediteren, zoals die voor koopkracht, lonen, fiscaliteit…

Kom mee debatteren met onze genodigden:

Scheltiens_Vincent met dankVincent Scheltiens Ortigosa, Doctor in de geschiedenis, UAntwerpen, hij schrijft over nationalisme en nationale identiteitsconstructie (België, Catalonië …) de geschiedenis van de linkerzijde en de hedendaagse geschiedenis.  Auteur van Met dank aan de overkant , een politieke gescheidenis van België. Polis 2017

anton jaeger2Anton Jaeger,gesch popu aj Ideeëngeschiedenis, Universiteit van Cambridge. Hij werkt er aan een dissertatie over het Amerikaanse populisme.

Auteur van Een Kleine Anti-geschiedenis van het Populisme, Amsterdam, De Geus, 2018

Zaterdag 26 mei 2018  De actualiteit van een economische denken: Karl Marx (1818-1883) met Michel Husson, Economist (IRES Parijs)

Karl Marx werd op 5 mei 1818 geboren. Vijftig jaar later begon, met de publicatie van het Kapitaal, de verspreiding van een gedachtengoed, dat aan de sociale emancipatie en aan het antikapitalisme “een wetenschappelijke fundering sterk als een rots” zou geven. Het is ontegensprekelijk dat de, op Marx gebaseerde, analyses van het kapitalisme, in zijn structuur en in zijn werking niet ontbroken hebben. Maar hoe zit het vandaag ? Is de wereld veranderd ? Wij spreken van het gemondialiseerd, het gefinanciariseerd, het patrimoniaal of het cognitief kapitalisme. De noties van arbeid, klasse en waarde worden herzien. Is met de tijd Marx dan niet gerangeerd op het schap van de grote denkers van het verleden? Of is het economisch denken van Marx nog altijd pertinent?

Voor onze eigen opheldering en om het debat aan te gaan, hebben we Michel Husson uitgenodigd. Hij zal deze vraag bevestigend beantwoorden met een argumentatie, die op een precieze analyse van de evolutie van het kapitalisme is gebaseerd. Een kapitalisme, dat hij definieert als “een compact systeem waarvan het fundamenteel mechanisme niet varieert, buiten de concrete belichaming ervan, (…) en dat ernaar streeft, vandaag opnieuw de voorwaarden te scheppen voor een “zuivere” functionering, om zich frontaal te keren tegen de bevrediging van de sociale behoeften en tegen de beheersing van de milieu-uitdagingen ».

Ded5FEL0_400x400.jpg  Michel Husson, economist en statisticus. Beheerder van het Institut National de la Statistique et des Etudes Economiques. Hij was verbonden aan het Instituut voor economisch en sociaal onderzoek (Parijs). Auteur van het nawoord van Mandel’s boek Les ondes longues du développement capitaliste, 2014. Auteur van vele boeken, vertaald in verschillende talen. Zijn artikelen en publicaties op http://hussonet.free.fr.  Sommige titels: (NL) Het krediet verloren. Giftig kapitalisme, 2010 ● (Eng) After the Golden Age. In The legacy of Ernest Mandel. Gilbert Achcar, ed. Verso 2000. ● Where is the crisis going?, Capitalism, Crisis and Alternatives, Özlem Onaran & Fred Leplat (ed.) Resistance Books/IIRE, 2012 ● (D) Kapitalismus pur, Eine marxistische Analyse, Neuer ISP-Verlag, 2009 ● (F) Le capitalisme en 10 leçons. Petit cours illustré hétérodoxe. 

Capture d_écran 2018-04-16 à 15.14.48Lees hier  zijn bijdrage (in het frans) aan het nummer voor de tweehonderdste verjaardag van de geboorte van MARX van ALTERNATIVES ECONOMIQUES (Parijs, april 2018)

25 Januari 2018 – BRUSSEL – in het Literair café , Het Goudblommeke van Papier

Gekruisde blikken op het werk van Ernest Mandel. Het gezichtspunt van twee generaties militanten.

Met
Mateo Alaluf, socioloog, Prof. emeritus ULB, auteur van ” Ernest Mandel: un marxiste hétérodoxe dans les années 1960″. Communicatie op het Internationaal Forum te Lausanne ( mei 2015), Het laatkapitalisme en zijn socio-politieke physionomie aan de rand van de XXI ste eeuw.
Vincent Scheltiens Ortiga, Doctor in de geschiedenis, UAntwerpen, auteur van ” Ernest Mandel en de moeilijke strijd tegen de vergankelijkheid”, artikel Masereelfonds 2016.

Hieronder de twee bijdragen voor deze debatavond

“Op het eerste zicht mag het verbazen dat de Belgische marxistische econoom en revolutionair militant Ernest Mandel (Frankfurt am Main, 5 april 1923 – Schaarbeek, 20 juli 1995) geen deel uitmaakt van de maîtres à penser van de opeenvolgende contestatiebewegingen die de afgelopen jaren straten en pleinen deden vollopen om tegen het neoliberale soberheidsoffensief te protesteren. Ooit vertelde Mandel dat hij toch zijn plaats in de geschiedenis verdiend had. “Als voetnoot”, voegde hij er lachend aan toe. Te oordelen aan de stroom maatschappijkritische literatuur en systeemanalyses die vandaag verschijnt en waarin zelden naar hem wordt verwezen, lijkt zelfs dat niet meer verworven. Het werpt de pijnlijke vraag op naar het waarom, naar een verklaring, of beter: een aantal mogelijke verklaringen voor dat discrete wegsterven.  (Meer lezen hier)

Personnage aux facettes multiples, Mandel exerça une grande influence intellectuelle, politique et théorique sur la génération de 68. Si son influence fut mondiale, son action et sa pensée s’enracinent cependant en Belgique. Le fait qu’il soit l’auteur belge le plus traduit après Simenon illustre bien cette double dimension.  (Lire la suite)

[1] Communication au Forum international du 20-22 mai 2015 – Lausanne. « Le troisième âge du capitalisme, sa physionomie socio-politique à l’orée du XXI è siècle. » En mémoire d’Ernest Mandel, disparu il y a vingt ans.

Eerste Mandellezing – Zaterdag 25 november 2017

Kapitalisme: Waar is de uitgang? Transitie: gisteren en vandaag!

door Catherine Samary   (Lees haar laatste artikel novembre 2017 (in het Frans)

Met transitie wordt de passage van de ene naar een andere toestand bedoeld. Meer specifiek verwijst de term naar een wisseling van eeuwen, levenswijze, politiek regime, sociaal systeem… Vandaag wordt de term transitie vooral gebruikt om aan te duiden dat er een progressieve verandering nodig is in onze wijze van consumptie, voeding, transport, leefomgeving… De huidige sociale contestatie, die van de nieuwe sociale bewegingen, refereert niet meer naar de grote recepten van de 20ste eeuw en lijkt eerder de slogan” de maatschappij veranderen zonder de macht te grijpen” te adopteren. Maar toch is het duidelijk dat ze, in haar kritiek op het kapitalistisch bestaan, blijft zoeken naar alternatieven.

Honderd jaar geleden gaf de bolsjewistische revolutie een heel bijzonder perspectief aan de term transitie: het ging om een -langdurig- proces van overgang van kapitalisme naar socialisme. Ver van een uniek model ging het in deze transitie om economische en sociale, heel verschillende, overgangsmethoden, naargelang het de periode en de betrokken landen betrof. De bureaucratische degeneratie en de ineenstorting van deze regimes hebben ertoe geleid dat deze betekenis van transitie in het hedendaags debat verdwenen is. Deze historische ervaring moet opnieuw bestudeerd worden.

Als we uit het kapitalisme willen, hoe moeten we dan vandaag- gezien de historische achtergrond- deze notie van transitie begrijpen? Wat zouden er op economisch, sociaal en politiek vlak de sleutelelementen van zijn? Hoe beïnvloeden de evoluties binnen het laatkapitalisme de voorwaarden voor zo’n transitie? Hoe verandert de ecologische crisis er het kader van? Wat kunnen er de actoren en de mogelijke coalities van zijn? Deze vragen zullen het uitgangspunt zijn voor de lezing van Catherine Samary

Photo SammaryCatherine Samary. Economist. Specialiste van de Balkanen en Oost Europa. Maître de conférence emeritus Université de Paris Dauphine en Institut d’Etudes Européennes( Paris VIII). Onderzoeksthema’s: Problemen van het socialisme (ervaringen en begrippen); capitalistische restauratie (Oost Europa en ex Joegoslavië);nieuwe wereldorde en wanorde…

Militante. Internationaal comité van de Vierde internationale, wetenschappelijke raad van ATTAC France, collectif des Feministes pour l’Egalité, Monde Diplomatique.  Publicaties : Website van Catherine Samary of www.europe-solidaire.org

D’Octobre 1917 au  “socialisme du XXIe siècle”

par Catherine Samary                 https://www.contretemps.eu (novembre 2017)

Tous les passés n’ont pas le même avenir, peut-on dire avec Daniel Bensaïd : Octobre 1917 ne se laissera pas facilement enterrer. Son immense legs, qu’il faut actualiser, est d’avoir « osé » mettre à l’ordre du jour la remise en cause de l’ordre existant – sans recettes, et non sans tragiques erreurs, en se confrontant aux guerres et violences sociales des dominants, à l’échelle nationale et internationale. Or, cent ans plus tard, bien que l’ « hypothèse communiste » semble écartée, bien des points communs nous rapprochent des enjeux d’Octobre.   (Lire la suite)